Technologie en tools

De tweede bijeenkomst van de masterclass open cultuur data vond afgelopen maandag plaats. Tijdens de eerste bijeenkomst is er voornamelijk gesproken over het Nederlands auteursrecht. De bijeenkomst van deze week ging over tools en technologieën die helpen bij het open beschikbaar maken van data.

Open licenties

Ik heb de bijeenkomst afgetrapt met presentatie over de werking van Creative Commons-licenties. Als open content adviseur bij Kennisland heb ik deze rol al vaker gespeeld. Creative Commons-licenties bieden rechthebbenden de mogelijkheid om werk te delen met anderen zonder dat iedere gebruiker hiervoor zelf toestemming moet vragen. Voor je een Creative Commons-licentie gebruikt, is het van belang te weten wie de rechthebbende is van een werk. Alleen met toestemming van de rechthebbende(n) kan een werk onder een Creative Commons-licentie gepubliceerd worden.

Van de zes aangeboden licenties worden volgens freedomdefined.org twee als daadwerkelijk open en vrij beschouwd. Met de licenties ‘Naamsvermelding’ en ‘Naamsvermelding-GelijkDelen’ wordt gegarandeerd dat iedereen het werk mag gebruiken en bewerken. Het Open Cultuur Data-netwerk neemt deze norm over. Culturele data is pas echt waardevol wanneer het door iedereen gebruikt kan worden.

Naast de zes licenties bestaan er ook nog twee tools om een werk te kenmerken als publiek domein. Met CC0 doe je afstand van al je rechten op een werk, je geeft het werk aan het publiek domein. De Public Domain Mark (PDM) wordt gebruik om een werk te markeren dat al publiek domein is. Door de PDM te gebruiken vertel je anderen dat er geen rechten op het werk rusten.

Op metadata rust meestal auteursrecht. Dit is besproken tijdens de eerste bijeenkomst van de Masterclass. In Europa kan er op een collectie data verder ook databankenrecht rusten. Om te helder te communiceren dat een gebruiken van open data de dataset mag gebruiken wordt CC0 toegepast op de hele set.

Open Beelden

Licenties zijn soms net zo complex als het auteursrecht zelf. Daarom gaf Maarten Brinkerink, projectmedewerker Research en Development  van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, praktijkvoorbeelden van licenties en open data. In het kader van Beelden voor de Toekomst heeft Beeld en Geluid in samenwerking met Kennisland het webplatform openbeelden.nl ontwikkeld. Het platform biedt collectiedata aan onder een CC0 licentie. Video’s op het Open Beelden platform kunnen alle verschillende creative commons-licenties hebben. Brinkerink liet onder andere zien dat deze combinatie erg succesvol is bij het distribueren van informatie, onder andere naar Wikipedia.

API strategie

David Haskiya, product developer bij Europeana, sprak over API’s. Application Programming Interfaces zijn technologieën waarmee softwareontwikkelaars gestructureerd aan de slag kunnen met een dataset van culturele instellingen. Een API is niet een product van je museum, maar een communicatiekanaal. Een API is dan ook niet een eenmalig project, maar moet gezien worden als een vast onderdeel van de bedrijfsvoering. Ook zijn open licenties hier van belang om een API tot een succes te maken.

Linked Open Data

Dr. Victor de Boer van de Vrije Universiteit sprak over de toekomst. Linked Open Data is een stap verder dan open data. Waar open data vooral over rechten en toestemming gaat, gaat het bij linked open data over interoperabiliteit. Linked open data is een manier waarop datasets met elkaar verbonden worden. Technologische standaarden zorgen ervoor dat verschillende datasets zonder administratie van elkaar gebruik kunnen maken. Linked open data zorgt ervoor dat een culturele instelling alleen maar kennis hoeft te beschrijven waar hijzelf expert in is. Door naar andere linked data te linken krijgt een instelling toegang tot expertise die ze zelf niet hebben.

Afsluiting

Het was een technische bijeenkomst vol met afkortingen als xml, rdf, api en cc-rel, schema’s hoe informatie met elkaar verbonden is en kan worden en allerlei licenties. De deelnemers hebben nu twee weken de tijd om deze informatie te verwerken en te vertalen naar hun eigen case. Daarna gaat de Masterclass verder op wat voor een toepassingen je met open data kan maken en welke voor- en nadelen er nu zijn voor je eigen bedrijfsvoering.

Houd dit blog in de gaten voor een verslag!

• Lees hier het verslag van de eerste sessie